Zoeken in deze blog

woensdag 20 mei 2015

Piet Bouwense, Nacht und Nebelgevangene in Natzweiler

Typisch voor kamp Dachau was dat er veel geestelijken gevangen zaten.

Precies 70 jaar geleden werd in het bevrijdde kamp Dachau de Pinksterdienst gehouden. Dit document met de orde van de dienst is op naam van P.A. Bouwense.

Pieter Adriaan Bouwense werd 17 juli 1912 in Middelburg geboren. In de oorlog was deze Zeeuwse leraar lid van de Zeeuwse inlichtingendienst van het verzet, de groep "Van Beest".

Toen deze groep een infiltrant (V-mann) in hun groep liet executeren, vond de SD het lijk van hun medewerker. Helaas was het lichaam niet doorzocht, en de SD vond het notitieboekje van hun infiltrant (Daane). Hierin stond de naam van Bouwense.

Juni 1942 wordt hij gearresteerd in Zevenbergen. Hij komt in de koepelgevangenis in Breda. Hier werd hij na een paar weken meegenomen de bossen in, voor een schijnexecutie. Hij zwichtte niet. Sterker nog, deze ervaring maakte hem later immuun voor angst. Na de schijn-executie brengen ze hem naar de gevangenis in Haaren. Zijn gevangenennummer daar is 500, en zijn cel I-19 en cel I-58. Hier werd hij meer dan 24 uur lang verhoord door ss hauptscharführer Haubrock. Een beruchte SD'er. Bouwense had een valse identiteit opgegeven, en dat kwam hem dus duur te staan.

Na negen maanden in Haaren werd hij overgebracht naar de Kriegswehrmachtsgefängnis aan de Gansstraat in Utrecht. Juli 1943 kwam voor het luftwaffengericht en het vonnis luidde: "abtrennen!" (Nacht und Nebel). Nacht und Nebel was een Duitse strafklasse bedoelt om gevangenen in nacht en nevel te laten verdwijnen. Er mocht geen enkel teken van leven meer gestuurd worden en geen enkele informatie over de locatie/toestand van die persoon verstrekt mocht nog verstrekt worden.

Via kamp Amersfoort gaat hij op transport naar de Vogezen, in Frankrijk. 26 oktober 1943 kwam hij aan in kamp Natzweiler, hier kreeg hij het Häftlingsnummer 5565.
In Natzweiler moest hij in de Steinmetz werken. In de steengroeve vond hij af en toe een eierschaal. Die at hij dan op, vanwege het kalk.  Bijna de helft van de Nederlandse gevangenen die in dit kamp zaten overleefde de oorlog niet. Bijna een jaar in dit kamp, waar de meest afschuwelijke dingen gebeurden. Piet was hier ook het slachtoffer van medische experimenten die in het kamp werden uitgevoerd. Zo werd hij in de vrieskou gezet en daarna onder een hete douche, voor een onderzoek naar onderkoeling. Straffen en fysieke en mentale mishandelingen waren aan de orde van de dag. Een bewaker gooide eens Piet's gevangenenmuts achter het draad. Ophalen, luidde het bevel. Piet weigerde. Het was een spelletje van de bewakers, zodra je over het draad stapte werd je neergeschoten. Hij koos eieren voor zijn geld en kreeg een pak slaag. Een andere keer toen hij eens straf had, moest hij drie dagen lang sneeuwruimen, zonder eten in de storm. Hij overleefde het doordat Franse burgers hem stiekem wat brood toewierpen.

Op 3 september 1944 werd het kamp ontruimd en gaan de gevangenen op transport. Dit in verband met het naderende geallieerde front. 5 september kwam het transport aan in Dachau, waar hij weer een nieuw häftlingsnummer kreeg: 99698. Op de website van vriendenkring Natzweiler las ik dat Piet Bouwense op dat moment dacht "dit overleef ik wel". Dachau was geen NN-kamp maar een normaal concentratiekamp. Hij overleeft het maar op het nippertje. Er heerst een grote vlektyfusepidemie in Dachau, en ook Piet werd ziek. Op 29 april 1945 werd Piet in kamp Dachau bevrijd door de Amerikanen. Hij woog maar 45 kilo op dat moment, en dat met een lengte van 1,80 cm! In Dachau verbleef hij tot 26 mei 1945 en verpleegt hij zieke gevangenen. Pas op 4 juni komt hij thuis aan.

Na de oorlog was hij onder andere voorzitter van de vriendenkring Oud-Natzweilers en voorzitter van het Nederlands Dachau comité.
In 2009 overleed hij.

In Middelburg zijn een aantal straatnamen vernoemd naar leden van de verzetsgroep van Van Beest. Ook Bouwense heeft een straatnaam gekregen: de P.A. Bouwensestraat.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten