Moorsoldatenlied

In 1933 verschenen in Duitsland de eerste nazi concentratiekampen al. Voornamelijk voor politieke tegenstanders. Een van de eerste kampen was Börgermoor vlakbij de Nederlandse grens. Een van de Emslandlager. Op 27 augustus 1933 mochten de gevangenen 's avonds een voorstelling houden; Zirkus Konzentrani. Twee gevangenen maakten een tekst en een andere de melodie: het Moorsoldatenlied. Het lied van de veensoldaten; de gevangenen moesten namelijk kanalen aanleggen in het veen. Keihard werken en loodzwaar. Een van de tekstschrijvers (Wolfgang Langhoff) werd in 1934 vrijgelaten, en vluchtte naar Zwitserland. Zo heeft het lied een weg naar de vrijheid gevonden. Talloze uitvoeringen zijn verschenen vanaf 1933.

De bewaking van het kamp heeft op de bewuste avond, 27-08-33 het de voorstelling ook bijgewoond, en naar het schijnt hebben ze zelfs meegezongen met het lied. Twee dagen later werd het lied echter verboden in het kamp. Toch werd het lied nog gezongen in andere kampen door overgeplaatste gevangenen, of stiekem zachtjes tijdens het werk.

 Wohin auch das Auge blicket, 
Moor und Heide nur ringsum. 
Vogelsang uns nicht erquicket, 
Eichen stehen kahl und krumm. 
Wir sind die Moorsoldaten  
und ziehen mit dem Spaten  
ins Moor. 

Hier in dieser öden Heide 
ist das Lager aufgebaut, 
wo wir fern von jeder Freude 
hinter Stacheldraht verstaut. 
Wir sind die Moorsoldaten  
und ziehen mit dem Spaten  
ins Moor. 

Morgens ziehen die Kolonnen 
in das Moor zur Arbeit hin. 
Graben bei dem Brand der Sonne, 
doch zur Heimat steht der Sinn. 
Wir sind die Moorsoldaten  
und ziehen mit dem Spaten  
ins Moor. 

Heimwärts, heimwärts jeder sehnet, 
zu den Eltern, Weib und Kind. 
Manche Brust ein Seufzer dehnet, 
weil wir hier gefangen sind. 
Wir sind die Moorsoldaten  
und ziehen mit dem Spaten  
ins Moor. 

Auf und nieder gehn die Posten, 
keiner, keiner kann hindurch. 
Flucht wird nur das Leben kosten, 
Vierfach ist umzäunt die Burg. 
Wir sind die Moorsoldaten  
und ziehen mit dem Spaten  
ins Moor. 

Doch für uns gibt es kein Klagen, 
ewig kann's nicht Winter sein. 
Einmal werden froh wir sagen: 
Heimat, du bist wieder mein. 
Dann ziehn die Moorsoldaten  
nicht mehr mit dem Spaten  
ins Moor!

Zelf heb ik ook een poging gedaan het lied te spelen op m'n gitaar: