Het paspoort dat een leven redde.. Dwangarbeider Gerrit Versteegh

Dhr. Ziëck schonk deze zeer bijzondere documenten, waarvoor ik hem zeer erkentelijk ben!

Het betreft een compleet en uniek verhaal van een Nederlander die als dwangarbeider naar Berlijn werd afgevoerd om daar te werken en in 1945 daar de bevrijding meemaakte.

Overplaatsingsbevel Enschede -> Oranjehotel

Overplaatsingsbevel om de gevangenen Dirk Schepers en Hendrik Pluim naar de Deutsche Untersuchungs- und Strafgefängnis in Den Haag over te plaatsen. Deze Scheveningse gevangenis stond ook wel bekend als het oranjehotel, vanwege de vele verzetsmensen die erin werden opgesloten door de Duitsers.

Al snel ontstond het volgende rijmpje over de gevangenis:

In deze bajes zit geen gajes, maar Hollandsch glorie potverdorie!

Waarom Schepers en Pluim zijn opgepakt is me helaas nog onbekend.

Der Antifaschist, Stimme der Deutschen aus Dachau

Zeer zeldzaam exemplaar van Der Antifaschist, een kampkrant die door de lagerälteste Oskar Müller en een aantal andere Duitse gevangenen van kamp Dachau na de bevrijding werd uitgebracht. Het eerste exemplaar verscheen een week na de bevrijding van 29 april op 6 mei 1945 en het tweede exemplaar op 8 mei 1945. Er zijn zeker 19 exemplaren uitgekomen. Wellicht nog meer.

Het bittere einde van een verzetsman uit Rijswijk

3 mei 1945 overleed Koop Timmerman tijdens de ramp in de Lübecker bocht. De RAF viel drie schepen aan, afgeladen met uitgehongerde gevangenen uit concentratiekamp Neuengamme, Zij waren aan boord gezet met als doel vernietigd te worden. De ss zag hen als bewijs voor de holocaust.

De RAF dacht dat zich aan boord Duitse militairen bevonden die probeerden te ontvluchten. Op degenen die de brand nog overleefden of het zinken werd nog geschoten door de ss bewaking. Koop Timmerman zat in het verzet in Rijswijk, en werd op 19 december 1944 gearresteerd. Via de gevangenis in Scheveningen en kamp Amersfoort kwam hij op 18 maart 1945 in het verschrikkelijke concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg terecht, waar hij moest werken in het buitenkommando Husum-Schwesing. De hele dag tankgrachten graven in het koude water. Ook Koop word aan boord geladen. Naar schatting 8000 gevangenen komen om, waaronder 300 Nederlanders.

Hieronder een briefje van hem dat uit de gevangenis in Scheveningen gesmokkeld werd. Bij gebrek aan papier is het op de verpakking van iets uit een rode kruispakket geschreven.

Sigarettenpijpje uit Stanislau.

Schenking van Dhr. Ziëck, waarvoor dank!

Houten sigarettenpijpje uit kamp Stanislau. Dergelijke handwerkjes werden door krijgsgevangenen Russen, die als corveeërs werkten, geruild met de Nederlanders tegen bijvoorbeeld voedsel of sigaretten.

Ausländereinsatz

Embleem gedragen door een Leidenaar die als dwangarbeider moest werken bij de Duitse postdienst.

Bijzondere schenkingen!

De heer Ziëck heeft in zijn leven enorm veel voor de gevangenen, nabestaanden en hun herinnering gedaan. Vele reünies, tentoonstellingen en reizen heeft hij georganiseerd. Dit heeft hij altijd met tomeloze inzet, veel passie en met heel zijn hart gedaan. Hij was het die mij geïnspireerd heeft om dit verhaal ook te blijven vertellen, en de herinnering aan het leven achter prikkeldraad levend te houden. Hij heeft aan mij hiervoor veel voorwerpen en documentatie overgedragen, en zo ook weer in de afgelopen weken. Ik ben hem hiervoor enorm veel dank verschuldigd. Het is erg lastig om aan dit materiaal te komen, gezien er na de oorlog veel vernietigd is, of weggegooid. Ik ben dan ook gigantisch dankbaar voor deze donaties en bovendien voor zijn werk.

De afgelopen weken schonk hij onder andere:
-Een kamppak uit fort Breendonk
-documentatie m.b.t. de dwangarbeider Gerrit Versteegh, met bijzondere stukken uit Berlijn 1945
-documentatie m.b.t. Jan Klompenhouwer, student en gevangene in kamp Ommen en dwangarbeiderskamp Göttingen
-documentatie m.b.t. de krijgsgevangen officier G. van Amstel (zie ook het eerdere blog hierover)